Materace przeciwodleżynowe są niezbędnym wyposażeniem dla osób przewlekle leżących, które są narażone na ryzyko powstawania odleżyn. Odleżyny to bolesne zmiany skórne, które rozwijają się w wyniku długotrwałego nacisku na określone partie ciała, zwłaszcza u osób z ograniczoną mobilnością. Pojawiają się najczęściej na obszarach ciała o niewielkiej ochronie mięśniowej, takich jak kość ogonowa, biodra, łokcie czy pięty. Powstanie odleżyn nie tylko obniża komfort życia pacjenta, ale może prowadzić do poważnych infekcji i konieczności długotrwałego leczenia. Wybór odpowiedniego materaca przeciwodleżynowego jest więc kluczowy, by zapobiegać tym problemom i wspierać proces leczenia.
Rodzaje materacy przeciwodleżynowych – co warto wiedzieć?
Na rynku dostępne są różne rodzaje materacy przeciwodleżynowych, które różnią się technologią wykonania, konstrukcją oraz zastosowaniem. Główne typy to:
- Materace piankowe – wykonane z pianki poliuretanowej lub pianki visco, dopasowują się do kształtu ciała i redukują nacisk na newralgiczne punkty. Są to podstawowe materace przeciwodleżynowe, często używane w profilaktyce, gdy pacjent nie leży stale w jednej pozycji.
- Materace pneumatyczne (zmiennociśnieniowe) – składają się z komór powietrznych, które napełniają się i opróżniają w cyklu, co powoduje zmianę nacisku na różne obszary ciała. Materace te są szczególnie polecane osobom, które muszą spędzać w łóżku większość dnia, ponieważ naprzemienna zmiana ciśnienia pomaga w utrzymaniu prawidłowego krążenia krwi i zmniejsza ryzyko odleżyn.
- Materace żelowe – wypełnione specjalnym żelem, równomiernie rozprowadzają nacisk i zapewniają stabilność oraz chłodzenie ciała, co jest korzystne w cieplejszych miesiącach. Materace żelowe są wygodne, ale stosunkowo ciężkie, dlatego nie zawsze sprawdzają się w domowych warunkach, szczególnie jeśli materac trzeba często przemieszczać.
- Materace bąbelkowe – rodzaj materacy pneumatycznych, w których powietrze przemieszcza się pomiędzy komorami o strukturze bąbelków. Dzięki temu zmienia się punkt nacisku, co zapobiega powstawaniu odleżyn. Są to rozwiązania często stosowane w opiece domowej, gdy pacjent nie jest całkowicie unieruchomiony.
Materace piankowe a zmiennociśnieniowe – który wybrać?
Materace piankowe są najczęściej stosowane w profilaktyce, kiedy pacjent może się częściowo poruszać. Ich struktura pozwala na dopasowanie do kształtu ciała, dzięki czemu zmniejsza się nacisk na kości i tkanki. Materace te są lżejsze i łatwe w przenoszeniu, co jest zaletą, jeśli pacjent przemieszcza się między różnymi łóżkami. Jednak w przypadku pacjentów, którzy muszą leżeć w jednej pozycji przez większość czasu, materace piankowe mogą nie być wystarczające.
Materace zmiennociśnieniowe (pneumatyczne) są bardziej zaawansowane, ponieważ umożliwiają cykliczną zmianę punktów nacisku. Tego typu materace są polecane pacjentom długotrwale leżącym, ponieważ zapobiegają zastojowi krwi i umożliwiają lepsze ukrwienie skóry i tkanek. Naprzemienne wypełnianie komór powietrznych pozwala na równomierne rozłożenie nacisku, co jest skuteczne w profilaktyce odleżyn nawet przy długotrwałym leżeniu. Jednak materace pneumatyczne są droższe i bardziej wymagające w konserwacji, co warto uwzględnić przed zakupem.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze materaca przeciwodleżynowego?
Wybór odpowiedniego materaca przeciwodleżynowego zależy od wielu czynników, takich jak stan zdrowia pacjenta, czas spędzany w łóżku, a także preferencje dotyczące materiału i sposobu działania. Oto kilka kluczowych aspektów, które warto wziąć pod uwagę:
- Stopień ryzyka odleżyn – przy profilaktyce odleżyn w przypadku osób częściowo mobilnych wystarczą materace piankowe. Jednak dla pacjentów, którzy są całkowicie unieruchomieni, zdecydowanie lepszym wyborem będą materace zmiennociśnieniowe lub bąbelkowe.
- Wygoda użytkowania i łatwość w czyszczeniu – materace powinny być łatwe do utrzymania w czystości, zwłaszcza gdy pacjent wymaga długotrwałej opieki. Warto wybierać modele z pokryciami antybakteryjnymi oraz opcją zdejmowania poszycia do prania.
- Komfort termiczny – niektóre materace, np. żelowe, posiadają właściwości chłodzące, które sprawdzają się w cieplejsze miesiące lub u pacjentów, którzy cierpią na nadmierną potliwość. Zapewniają one równomierną cyrkulację powietrza i zapobiegają przegrzewaniu ciała.
- Koszt i możliwość dofinansowania – ceny materacy przeciwodleżynowych mogą być wysokie, szczególnie w przypadku modeli zmiennociśnieniowych. Warto sprawdzić, czy istnieje możliwość uzyskania dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) lub lokalnych ośrodków pomocy społecznej.
Jakie dodatki do materaca mogą poprawić komfort pacjenta?
Oprócz samego materaca przeciwodleżynowego, warto rozważyć dodatkowe akcesoria, które podnoszą komfort i bezpieczeństwo użytkowania. Na przykład:
- Poduszki i wałki przeciwodleżynowe – wspierają konkretne partie ciała, takie jak łokcie, pięty czy kolana, które są narażone na ucisk.
- Podkłady ochronne – chronią materac przed wilgocią i zabrudzeniami, co jest istotne przy długotrwałym użytkowaniu. Warto wybierać podkłady, które są wodoodporne, ale jednocześnie przepuszczają powietrze.
- Łóżko z regulacją wysokości i kąta nachylenia – takie łóżko pozwala na zmianę pozycji pacjenta, co jest niezwykle przydatne zarówno dla niego, jak i dla opiekunów. W połączeniu z materacem przeciwodleżynowym, regulowane łóżko znacząco zwiększa komfort i wspomaga profilaktykę odleżyn.
- Schodołaz gąsienicowy – choć nie jest to element wyposażenia łóżka, warto rozważyć jego zakup w domach piętrowych, gdzie przemieszczanie osoby leżącej wymaga pokonywania schodów. Schodołaz gąsienicowy pozwala na bezpieczne i wygodne transportowanie pacjenta między kondygnacjami.
Materace przeciwodleżynowe w domowej opiece
Wybór odpowiedniego materaca przeciwodleżynowego jest szczególnie ważny w domowej opiece nad osobą przewlekle leżącą. W warunkach domowych najlepiej sprawdzają się materace pneumatyczne lub bąbelkowe, które zapewniają dynamiczne zmiany punktów nacisku. Dzięki temu minimalizowane jest ryzyko odleżyn nawet w przypadku braku regularnej zmiany pozycji przez opiekuna. Materace te są łatwe w obsłudze i oferują dużą skuteczność, co jest szczególnie istotne, gdy pacjent wymaga stałej opieki.
Jak wybrać najlepszy materac przeciwodleżynowy?
Wybór materaca przeciwodleżynowego powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta oraz warunków, w jakich będzie on użytkowany. Materace piankowe są odpowiednie dla osób z niskim ryzykiem odleżyn, natomiast dla pacjentów przewlekle leżących lepszym rozwiązaniem będą materace pneumatyczne lub bąbelkowe, które dynamicznie zmieniają nacisk na ciało. Warto również rozważyć dodatkowe elementy, takie jak podkłady ochronne czy poduszki przeciwodleżynowe, które wspierają komfort użytkowania. Dla osób o ograniczonej mobilności w domu wielopoziomowym przydatnym uzupełnieniem materaca może być także schodołaz gąsienicowy, który ułatwia przemieszczanie się po schodach.
